Een wandeling met Wethouder Natuur en Maasheggenadviseur
Uit de archeologische opgravingen is gebleken dat vanaf vijfduizend jaar voor Christus onafgebroken gewerkt en gewoond wordt in de Maasheggen. Dit maakt de UNESCO Maasheggen het oudste cultuurlandschap van Nederland. DeBoK is benieuwd naar de ontwikkelingen in dit gebied en maakt een wandeling met Wethouder Natuur Antoinette Maas en Maasheggenadviseur Rob Setz.
Door Wanda Havens in DeBoK
Het enthousiasme van Antoinette en Rob over het UNESCO Maasheggengebied is onmiddellijk voelbaar wanneer we bij het Veerhuis vertrekken voor een korte wandeling. “Kijk”, zegt Rob terwijl hij naar de boten wijst die langs ons ontmoetingspunt in Oeffelt varen, “deze regenrivier stroomt al minstens 250 miljoen jaar en is maar liefst 950 kilometer lang. Sluizen en stuwen zorgen ervoor dat het waterpeil voor de scheepvaart op peil blijft. Zowel in de winter als in de zomer kunnen we te maken krijgen met hoogwater.” “In 2021 is met project ‘Ruimte voor de Maas’ gestart”, vult Antoinette aan. “Hiermee zakt de waterstand bij hoogwater ongeveer twintig centimeter.”
Driehonderd kilometer hagen
Wandelend over de Veerstraat vertellen Rob en Antoinette over de omgeving. “De eeuwenoude akkers worden omsloten door doornige hagen om het vee binnen te houden. De akkers en haagpatronen zijn grotendeels ongewijzigd gebleven, dit is uniek. Vorig jaar nog werden 3,5 kilometer nieuwe hagen aangeplant. Het kweken van een heg is een langdurig proces. De vruchten worden in het najaar geoogst, en het duurt vier jaar voordat je de jonge planten kunt terugzetten in de grond. Pas na tien jaar zijn ze sterk genoeg om te worden gevlochten. Het gebied beschikt inmiddels over bijna driehonderd kilometer aan hagen. Burgerinitiatieven zoals die van Lars van Peij zijn hierin goud waard. Dankzij een crowdfunding zijn er weer tweeënhalve kilometer aan maasheg geplant. Ook dit jaar kijken we weer uit naar het populaire NK Maasheggenvlechten.”
Veldhekken
We maken een tussenstop bij het veldhek ’t Veerhuis. In 2024 zijn er in totaal tien van deze ijzeren hekken geplaatst, en dit jaar komen er nog eens zeven bij. Rob: “Vroeger bestond er geen kadastraal systeem, dus gaven mensen hun weilanden namen die gebaseerd waren op de kenmerken van het land. De oudste naam die we in het archief hebben teruggevonden, dateert van 1439 en is 'Kromlanden'. Ons streven is om een toeristische route te ontwikkelen langs alle veldhekken, compleet met digitale informatie over hun geschiedenis."
Uitkijktoren en bankjes
Naast het plaatsen van nieuwe veldhekken, zijn er nog meer plannen, vertellen de wethouder en adviseur, als we weer richting het Veerhuis wandelen. Dit jaar wordt er een uitkijktoren in Vortum-Mullem gebouwd bij de Schutkooi. Ook zullen oude bankjes worden vervangen. Bovendien organiseert het vorig jaar gelanceerde MaasheggenKids activiteiten voor kinderen. Rob: “Het is belangrijk dat kinderen kennis maken met het gebied waar ze vandaan komen, een mooi stukje van het Land van Cuijk, en hier bijzondere herinneringen opbouwen. Dit unieke landschap biedt op elke hoek wat moois. Een smal pad, een weiland, oude en nieuwe heggen en allerlei diersoorten.” Antoinette: “Wanneer je hier fietst, ga je terug in de tijd, dat is mooi. Dit gebied ontwikkelen we in samenwerking met de boeren. Er is een gezonde balans tussen recreatie en natuur, mensen kunnen genieten en de natuur wordt niet overspoeld. Dat is winst voor alle partijen. In 2018 kreeg dit gebied de status UNESCO Maasheggen voor tien jaar, dus in 2028 hopen we dat deze verlengd wordt. Het Maasheggengebied heeft nog groeimogelijkheden. Er liggen nog uitbreidingskansen aan de overkant van de Maas of wellicht aan de zuid of noordkant. Natuurlijke elementen van het landschap kunnen we doortrekken, dat zit in onze natuurvisie. We zijn trots op de Maasheggen.”
